A valoração judicial da prova pericial no processo penal polonês
DOI:
https://doi.org/10.22197/rbdpp.v9i1.785Palavras-chave:
processo penal, admissibilidade da prova, valoração de prova pericial, laudo pericial e depoimento, meta-especialista, peritos do tribunalResumo
Neste artigo, aborda-se a questão da valoração judicial da prova pericial no processo penal polonês. Ao longo dos anos, a confiança do sistema de justiça criminal em especialistas aumentou dramaticamente. Atualmente, a prova pericial desempenha um papel fundamental nos processos judiciais, influenciando diretamente o resultado dos casos. A experiência, no entanto, mostra que laudos periciais e depoimentos errôneos podem levar a decisões judiciais equivocadas, causando danos pessoais e sociais irreparáveis. Infelizmente, o modelo existente de serviços periciais forenses na Polônia não é isento a manipulações e, em sua forma atual, não pode garantir a confiabilidade das provas periciais. Diante disso, propõe-se várias soluções processuais e estruturais para aumentar a credibilidade dos peritos nomeados pelo tribunal. Assim, são examinadas as suas vantagens e limitações para identificar aquelas que são realistas e viáveis.
Downloads
Referências
AIRLIE, Melissa; ROBERTSON, James; KROSCH, Matt N.; BROOKS, Elizabeth. Contemporary issues in forensic science—Worldwide survey results. Forensic Science International, 320, 110704, 2021. https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2021.110704
AREH, Igor; VERKAMPT, Fanny; ALLAN, Alfred, Critical review of the use of the Rorschach in European courts. Psychiatry, Psychology and Law, vol. 29, no.2, p. 183-205, 2022. https://doi.org/10.1080/13218719.2021.1894260
BEDNAREK, Tomasz. Dowód osmologiczny: aspekty kryminalistyczne i procesowe. Warszawa: CLK KGP, 2008.
BŁOŃSKI, Michał. Znaczenie opinii prywatnej w realizacji prawa do obrony. In: GRZEGORCZYK, Tomasz; IZYDORCZYK, Jacek; OLSZEWSKI, Radosław (eds.). Z problematyki funkcji procesu karnego. Warszawa: Wolters Kluwer, 2013. p. 354-363.
BOJAŃCZYK, Antoni. Dowód prywatny w postępowaniu karnym w perspektywie prawnoporównawczej. Warszawa: Wolters Kluwer, 2011.
D ́EIRDRE, Dwyer. The judicial assessment of expert evidence. UK, Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
DZIERZANOWSKA, Joanna; STUDZIŃNSKA, Joanna. Kryteria oceny dowodu z opinii biegłego w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Roczniki nauk prawnych, Tom XXV, 2, p. 21-47, 2015. https://doi.org/10.18290/rnp.2015.25.2-2
DZIERŻANOWSKA, Joanna; STUDZIŃSKA, Joanna. Assessment of expert evidence in Polish court proceedings in comparison to other European countries. Problems of Forensic Sciences, vol. 106, p. 456-473, 2016. https://doi.org/10.32082/fp.v1i51.66
FUNDACJA EUROPEJSKIE CENTRUM INICJATYW W NAUKACH SĄDOWYCH, Błędy w opiniach biegłych a pomyłki sądowe. Możliwości i sposoby naprawy. Available at: <, http://www.forensicwatch.pl/web/pliki/baza-wie-dzy/Opracowania/B%C5%82e%CC%A8dy%20w%20opiniach%20bieg%C5%82ych%20a%20pomy%C5%82ki%20sa%CC%A8dowe.pdf>. Access on: December 22, 2022
FUNDACJA EUROPEJSKIE CENTRUM INICJATYW W NAUKACH SĄDOWYCH, Raport: Biegli w wymiarze sprawiedliwości. Available at: http://forensicwatch.pl/web/index.php?strona=bazawiedzy&kategoria=Raport. Access on: December 22, 2022.
GIRDWOYŃN, Piotr; TOMASZEWSKI, Tadeusz. Czy potrzebne nowe podejście do badań kryminalistycznych (w Stanach Zjednoczonych i nie tylko). In: MOSZCZYŃSKI, Jarosław; SOLODOV, Denis; SOŁTYSZEWSKI, Ireneusz (eds.). Przestępczość. Dowody. Prawo. Księga jubileuszowa prof. Bronisława Młodziejowskiego. Olsztyn: UWM w Olsztynie, 2016. p. 113-124.
GOLAN, Tal. Laws of Men and Laws of Nature. The history of scientific expert testimony in England and America., UK, Cambridge: Harvard University Press, 2004.
GROSS, Hans. Podręcznik dla sędziego śledczego jako system kryminalistyki. Warszawa: Difin, 2021.
GRUZA, Ewa. Kilka refleksji na temat konfrontacji biegłych. Problemy współczesnej kryminalistyki, Tom XII, p. 131-145, 2008.
GRUZA, Ewa; GOC, Mieczysław; MOSZCZYŃSKI, Jarosław. Kryminalistyka, czyli o współczesnych metodach dowodzenia przestępstw. Zagadnienia prawne. Warszawa: C.H. Beck, 2020.
HOŁYST, Brunon. Kryminalistyka. Warszawa: LexisNexis, 2010.
HOROSZOWSKI, Paweł. Kryminalistyka. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1958.
KARAŹNIEWICZ, Justyna. Opinia prywatna jako kategoria dowodu prywatnego i jej znaczenie w postępowaniu karnym – uwagi na tle ostatnich nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. In: MOSZCZYŃSKI, Jarosław; SOLODOV, Denis; SOŁTYSZEWSKI, Ireneusz (eds.). Przestępczość. Dowody. Prawo. Księga Jubileuszowa Prof. Bronisława Młodziejowskiego. Olsztyn: Wydawnictwo UWM w Olsztynie, 2016. p. 505-518.
KASPRZAK, Jerzy. Dowód naukowy – dzieje i współczesność. In: HOŁYST, Brunon (ed.). Do prawdy litość to zbrodnia. Księga jubileuszowa z okazji 70. Urodzin Profesora Bogusława Sygita., Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2018. p. 135-146.
KASPRZAK, Jerzy. Odontoskopia kryminalistyczna., Olsztyn-Szczecin: Volumina.pl, 2011.
KMIECIK, Romuald. „Dowód prywatny” i tzw. zasada swobody dowodzenia w postępowaniu karnym. Prokuratura i Prawo, 2, p. 33-49, 2013. Available at: <https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/numer-2-2013 >. Access: December 22, 2022.
KMIECIK, Romuald. Kontrowersyjne unormowania w znowelizowanym kodeksie postępowania karnego. Prokuratura i Prawo, 1-2, p. 10-25, 2015. Available at: <https://www.gov.pl/attachment/24fc59b5-34e8-4000-a715-5afd87dd2144>. Access: December 22, 2022.
KOŁECKI, Hubert. O ograniczonej możliwości sądowej merytorycznej oceny dowodu z techniczno-kryminalistycznej opinii biegłego. In: GERECKA-ŻOŁYŃSKA, Anna; GÓRECKI, Paweł; PALUSZKIEWICZ, Hubert; WILIŃSKI, Piotr (eds.)., Skargowy model procesu karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Stanisławowi Stachowiakowi., Warszawa: Wolters Kluwer, 2008. p. 181–197.
KRAJNIK, Vaclav. Criticism of the practice of obtaining and usage of expert evidence. In: MALEWSKI, Henryk; MATULIENĖ, Snieguole; JUODKAITĖ-GRANSKIENĖ, Gabriele (eds.). Kriminalistikos teorijos plėtra ir teismo ekspertologijos ateitis: kolektyvinė monografija. Liber Amicorum Profesoriui Vidmantui Egidijui Kurapkai., Vilnius: Lietuvos kriminalistų draugija, Mykolo Romerio universitetas, 2022. p. 330-340.
KUSAK, Michał. 8.4. „Opinia prywatna”. In: HOFMAŃSKI, Piotr (ed.). System prawa karnego procesowego, Tom VIII, Part 4. Dowody. Warszawa: LexisNexis, 2019. p. 5076-5101.
KWIATKOWSKA -WÓJCIKIEWICZ, Violetta; WÓJCIKIEWICZ, Józef. Sędziowie wobec dowodu naukowego. In: KASPRZAK, Jerzy; MŁODZIEJOWSKI, Bronisław (eds.). Kryminalistyka i inne nauki pomostowe w postępowaniu karnym. Olsztyn: Print Group, 2009. p. 43-57.
LIDÉN, Moa, & DROR, Itiel. Expert Reliability in Legal Proceedings: “Eeny, Meeny, Miny, Moe, With Which Expert Should We Go?” Science & Justice, 61(1), p. 37-46, 2001. https://doi.org/10.1016/j.scijus.2020.09.006
LOCARD, Edmond. Dochodzenie przestępstw według metod naukowych. Łódź: Sgł. Księgarnia Powszechna, 1937.
LOURENCO, Aline; SILVA, Erick. Considerações sobre as condenações injustas fundamentadas em provas periciais: análise do innocence Project, do national registry of Exoneration e mecanismos para redução de erros periciais. Revista Brasileira de Direito Processual Penal, vol. 7, n. 1, p. 567-607, 2001. https://doi.org/10.22197/rbdpp.v7i1.410
METERKO, Vanessa; & COOPER, Glinda. Cognitive Biases in Criminal Case Evaluation: A Review of the Research. Journal of Police and Criminal Psychology, 37, p. 101-122, 2021. https://doi.org/10.1007/s11896-020-09425-8
MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI. Projekt ustawy o biegłych. Available at:, <https://kryminalistyka.pl/wp-content/uploads/2015/11/ustawa_o_bieglych_11_2014.pdf>. Accessed on: December 22, 2022.
MITTERMAIER, Carl Josef Anton. Die öffentliche mündliche Strafrechtspflege und das Gesch-worenengericht in Vergleichung mit dem deutschen Strafverfahren. Landshud, 1819.
MOSZCZYŃSKI, Jarosław. Identyfikacja genetyczna – złoty standard czy złoty wyjątek? Problemy współczesnej kryminalistyki, Tom XVIII, p. 62-65, 2014.
NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI, Informacja o wynikach kontroli. Funkcjonowanie biegłych w wymiarze sprawiedliwości, 2015. Available at: <https://www.nik.gov.pl/plik/id,9608,vp,11856.pdf>. Accessed on: December 22, 2022.
NATIONAL RESEARCH COUNCIL, Strengthening Forensic Science in the United States: A Path Forward. NCJ Number 228091. Available at: <https://www.ncjrs.gov/pdffiles1/nij/grants/228091.pdf>. Access on: December 22, 2022.
OOSTERHUIS, Harry; LOUGHNAN, Arlie. Madness and Crime: Historical Perspectives on Forensic Psychiatry. International Journal of Law and Psychiatry, vol. 37, no. 1, p. 1-16, 2014. https://doi.org/10.1016/j.ijlp.2013.09.004
POLSKIE TOWARZYSTWO KRYMINALISTYCZNE. Stanowisko PTK. Available at: <https://kryminalistyka.pl/wp-content/uploads/2015/11/stanowisko_PTK.pdf>. Access on: December 22, 2022.
ROJEK-SOCHA, Patrycja. Biegli w garści Instytutu Ekspertyz Sądowych. Available at: <https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/projekt-ustawy-o-bieglych-instytut-ekspertyz-sadowych,354101.html>. Access on: December 22, 2022.
ROSSINSKIY, Sergey Borisovitch. Expert as a scientific judge: we return to the discussion of a forgotten problem. Vestnik Sank-Peterburskogo universiteta MVD Rossii, vol. 202, no. 4(88), p. 131-142, 2017.
SÁNCHEZ, Juan Sebastián Vera. Exclusión de la prueba pericial científica (de baja calidad epistémica) en fase de admisibilidad en procesos penales de tradición románica-continental: Diálogo entre dos culturas jurídicas., Revista Brasileira de Direito Processual PenalRev. Bras. de Direito Processual Penal, vol. 7, no. 1, p. 375-407, 2021. http://dx.doi.org/10.22197/rbdpp.v7i1.498
SOLODOV, Ilia. Etyka biegłego w procesie karnym. Łomża: Stopka, 2017.
SOŁODOW, Denis. Ocena dowodu naukowego w systemie kryminalistyki rosyjskiej. Olsztyn-Szczecin: Volumina.pl, 2012.
VAN DER WOLF, Michiel; VAN MARLE, Hjalmar. Legal Approaches to Criminal Responsibility of Mentally Disordered Offenders in Europe. In: GOETHALS, Kris (ed.). Forensic Psychiatry and Psychology in Europe. A Cross-Border Study Guide. Cham, Switzerland, Cham: Springer, 2018. p. 31-44.
VLADIMIROW, Leonid Evstafyevich. Uchenie ob ugolovnyh dokazatelstvah. Tula: Autograf, 2000.
WIDŁA, Tadeusz. Uwagi do projektu ustawy o biegłych. Available at: , <https://kryminalistyka.pl/wp-content/uploads/2015/11/Uwagi_do_nowego_projektu_prof_T_WIDLY.pdf>. Access on: December 22, 2022.
WILK, Dariusz. O metaopinii i swobodnej ocenie dowodów w polskim procesie karnym raz jeszcze. Polemika z dr. Józefem Gurgulem. Prokuratura i Prawo, no. 1, 2022, p. 5-27, 2022. Available at: <https://www.gov.pl/attachment/f4e323a1-afcb-4044-8377-92179fb354bb>. Access: December 22, 2022.
WITKOWSKA, Krystyna. Biegły w postępowaniu karnym, Prokuratura i Prawo, no. 1, 2013, pp. 79-81, 2013. Available at: <https://pk.gov.pl/prokuratura/prokuratura-i-prawo/opublikowane-numery/rok-2013/numer-1-18/numer-1-10/>. Access: December 22, 2022.
WÓJCIKIEWICZ, Józef. Forensics and Justice. Judicature on scientific evidence 1993-2008. Toruń: Dom Organizatora, 2009.
WÓJCIKIEWICZ, Józef. Metodyka ekspertyzy. In: WÓJCIKIEWICZ, Józef (ed.). Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane. Warszawa: Wolters Kluwer, 2007. p. 29-45.
Downloads
Publicado
Edição
Seção
Licença
Copyright (c) 2023 Denis Solodov
Este trabalho está licenciado sob uma licença Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Os direitos autorais dos artigos publicados são do autor, com direitos do periódico sobre a primeira publicação, impressa e/ou digital.
Os autores somente poderão utilizar os mesmos resultados em outras publicações indicando claramente este periódico como o meio da publicação original. Se não houver tal indicação, considerar-se-á situação de auto-plágio.
- Portanto, a reprodução, total ou parcial, dos artigos aqui publicados fica sujeita à expressa menção da procedência de sua publicação neste periódico, citando-se o volume e o número dessa publicação, além do link DOI para referência cruzada. Para efeitos legais, deve ser consignada a fonte de publicação original.
Por se tratar de periódico de acesso aberto, permite-se o uso gratuito dos artigos em aplicações educacionais e científicas desde que citada a fonte, conforme a licença da Creative Commons.
A partir de 2022, os artigos publicados na RDPP estão licenciados com uma Licença Creative Commons Atribuição 4.0 Internacional. Os artigos puliicados até 2021 adotaram a Licença Creative Commons Atribuição-NãoComercial 4.0 Internacional.
---------------
Arquivamento e distribuição
Permite-se sem restrições o arquivamento do PDF final publicado, em qualquer servidor de acesso aberto, indexador, repositório ou site pessoal, como Academia.edu e ResearchGate.
Como Citar
